Is Nederlandse AI-achterstand problematisch?

Of juist een kans?

Goedemorgen,

Recent berichtte het FD dat 40 procent van de bedrijven nog geen gebruikmaakt van AI. De vraag is: is dat problematisch?

Wat me opvalt is dat er veel aandacht is voor de economische kansen van AI, maar onvoldoende voor de maatschappelijke kosten.

Generatieve AI-systemen vergen namelijk veel rekenkracht, wat een klimaatuitdaging oplevert. Het internet zorgt nu al voor 4% van alle CO2-uitstoot, evenveel als de luchtvaartindustrie. Dat wordt alleen maar meer, onder meer dankzij de toenemende populariteit van AI. OpenAI, het moederbedrijf van ChatGPT, gebruikt in 2027 evenveel stroom als heel Nederland. Weinig bestuurders staan stil bij de klimaatimpact van de onzichtbare ‘cloud’.

Tools als ChatGPT en CoPilot maken volgens rechthebbenden inbreuk op het auteursrecht, omdat de tools zonder toestemming artikelen van The New York Times gebruiken. Met name bedrijven in de gamesector zien af van het gebruik van dit soort generatieve AI-tools, omdat ze vrezen voor rechtszaken. Het roept de vraag op hoe duurzaam (in de betekenis van ‘langdurig’) het gebruik van generatieve AI is.

De weifelende houding van het Nederlands bedrijfsleven biedt ruimte om ethischere alternatieven te overwegen, met meer oog voor privacy, auteursrecht en klimaatimpact. Gehoopt wordt op Europese uitdagers als Mistral en Aleph Alpha.

Het is de wet van de remmende voorsprong; hopelijk zorgt een huidige AI-achterstand voor een uiteindelijke voorsprong in het gebruik van ethischere AI-technologie.

Bovendien valt er nog genoeg productiviteit te winnen door slimmer om te gaan met huidige AI-technologie. Dagelijks brengt de gemiddelde Nederlander meer dan twee uur door op social media, ongeveer tweeënhalf uur op de smartphone en zo’n drie uur met email. Door AI’s als LinkedIn, Outlook en WhatsApp vaker links te laten liggen, wordt er meer productiviteitswinst geboekt dan met tools als ChatGPT.

Helaas is er voor gedragsverandering minder aandacht dan voor een flitsende app met ronkende persberichten.

De inzet van AI levert bovendien nieuwe, onvoorziene uitdagingen op. Organisaties zetten AI vaak in om de resultaten van werknemers te meten, een vorm van surveillance op de werkvloer. Omdat werknemers doorhebben dat ze in de gaten worden gehouden, gaan ze vaker te voorzichtig te werk, doen ze onnodig lang over hun werkzaamheden en laten ze vaker ingewikkelde taken liggen.

Het illustreert dat technologie nooit neutraal is en altijd een bepaalde (soms onbedoelde) impact maakt.

Kortom, het is de vraag hoe duurzaam of verstandig de huidige AI-hype is. Laten we niet te vergeten dat AI een tool is – en geen doel. Laten we de huidige ‘achterstand’ gebruiken om een kritischere blik te ontwikkelen op AI. Doen we dat niet, dan mogen we met recht spreken van slimme technologie en domme gebruikers.

Een ingekorte versie van dit stuk stond eerder in FD.

In ander nieuws..

• Ik was te gast bij ‘Rethinking Work’ van BusinessWise, waarin ik aanmoedig om kritischer te zijn op de beloften van AI-bedrijven. De uitzending luister je hier terug.

• Guy Who Sucks At Being A Person Sees Huge Potential In AI (via The Onion, ‘de Engelstalige Speld’).

• Waarom zie je zoveel AI-content op Facebook? “Ik geloof dat we ons in een tijd van experimenteren bevinden waarin platforms bereid zijn te zeggen: ‘Met hoe weinig contentmoderatie kunnen we wegkomen?”, aldus Sarah T. Roberts, een UCLA-professor die moderatie van sociale media bestudeert op 404Media.

• Het is hands! Dat werd dit EK voor het eerst ontdekt dankzij een chip in een bal. Software hardware is eating the world.

• Hoera! ‘AI, voorbij de hype’ heeft een hele maand op nummer 1 gestaan bij de Managementboek.nl top 100🚀✨

• Wist je dat je met een koosjere telefoon niet online kan? Scheelt een boel schermtijd. Het draagt volgens documentairemaakster Frieda Vizel bij aan “the deep feeling that with technology you seek to be in control of it, not it of you.”

• Wat is de invloed van automatisering op de ‘supermarkt-ervaring’? Hans van Tellingen laat er in het Parool geen gras over groeien: “zelfscankassa’s kosten meer tijd, zijn onpersoonlijk en een belangrijke reden voor de ‘verhuftering’ van de klant.” Zijn advies: “Eer de klant. Wantrouw hem niet. Dat is schofferend.”

• Steeds meer gemeenten gebruiken AI, meldt Binnenlands Bestuur. in een quickscan van TNO werden 1,5 keer zo veel door de overheid gebruikte AI-toepassingen gevonden als in 2021. Dat zijn doorgaans geen flitsende generatieve AI-tools, maar anonimiseringstools. Het doet denken aan wat Laurens Vreekamp beschreef tijdens mijn boekpresentatie: AI lijkt soms een rode jurk, maar is vaker een fleecetrui. Hoe dat zit, ontdek je hier.

Via The New York Times

Fijne dag,

Aaron

PS: Wil je ook een keer iets delen of is je iets opgevallen dat anderen niet mogen missen? Laat het me weten. Deze nieuwsbrief stuur ik inmiddels naar meer dan 2.900 abonnees. Lees je deze nieuwsbrief met plezier? Support de nieuwsbrief dan door anderen er op te wijzen. Wil je meer weten over AI, digitale etiquette of slimmer werken? Op deze pagina vind je mijn lezingen.